تشخیص گواتر شدید با سونوگرافی

تیروئید یک غده‌ی پروانه‌ای شکل است که در گردن قرار دارد. بزرگ شدن غده‌ی تیروئید به هر شکلی که باشد، گواتر نامیده می‌شود. گواتر ممکن است بر اثر بزرگ شدن کل غده‌ی تیروئید باشد که به آن «گواتر ساده» گفته می‌شود. همچنین ممکن است تنها قسمتی از گواتر بزرگ شود که به آن «گواتر ندولار یا کیستیک» گفته می‌شود. بسیاری از افرادی که به گواتر مبتلا هستند، سطح هورمون تیروئید در بدنشان نرمال است؛ ولی برخی از این افراد به کم‌کاری یا پرکاری غده تیروئید مبتلا هستند. برای تشخیص گواتر می توان از سونوگرافی تیروئید استفاده نمایید. سونوگرافی یک روش بدون خطر و بدون درد است که در آن با استفاده از امواج صوتی تصاویری از داخل بدن تولید می‌شود. در این روش از یک مبدل استفاده شده و امواج صوتی با فرکانس بالا به بدن منتقل می شوند. این مبدل می تواند صداهایی را که به عقب باز می گردند را جمع آوری نموده و از طریق رایانه آنها را به تصویر تبدیل کند.

علائم گواتر

همه گواترها علائم ایجاد نمی‌کنند. در صورت بروز ممکن است علائم و نشانه‌ها شامل موارد زیر باشد:

• تورم در پایه گردن
• احساس تنگی در گلو
• سرفه
• سرسختی
• مشکل در بلع
• مشکل در تنفس

علت بیماری گواتر

گواتر بسته به نوع آن دلایل مختلفی دارد. هنگامی که غده تیروئید به اندازه کافی هورمون برای تأمین نیازهای بدن تولید نمی‌کند، گواتر ایجاد می‌شود. غده تیروئید با بزرگ تر شدن سعی در جبران این کمبود دارد.گواتر آندمیک در افرادی در مناطق خاصی از جهان رخ می‌دهد که ید کافی در رژیم غذایی خود ندارند (ید برای تولید هورمون تیروئید لازم است).

گواتر غیر رسمی در بیشتر موارد علت مشخصی ندارد. در برخی موارد، داروهای خاص می‌توانند باعث ایجاد این نوع گواتر شوند. به عنوان مثال، داروی لیتیوم که برای درمان برخی از شرایط بهداشت روانی و همچنین سایر بیماری‌ها استفاده می‌شود، می‌تواند باعث ایجاد این نوع گواتر شود. سایر علت‌های ایجاد گواتر شامل موارد زیر هستند:

• موروثی
• جنسیت زن
• سن بالای 40 سال

سایر بیماری‌ها و شرایط نیز می‌توانند باعث گواتر شوند که عبارتند از:

1. بیماری گریوز: بیماری گریوز یک بیماری خود ایمنی است (سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بدن سالم حمله می‌کند). در این حالت، سیستم ایمنی بدن به غده تیروئید حمله می‌کند و تیروئید بزرگ تر می‌شود.
2. بیماری ‌هاشیموتو: این یک بیماری خود ایمنی دیگر است. در این حالت، بیماری باعث التهاب (تورم) غده تیروئید می‌شود. این باعث می‌شود که هورمون‌های تیروئید کمتری تولید کند و در نتیجه گواتر ایجاد شود. این نوع گواتر معمولاً به مرور زمان به خودی خود بهتر می‌شود.
3. گواتر ندولر (گره‌دار): در این شرایط، چیزهای زائدی به نام گره در یک یا دو طرف غده تیروئید اتفاق می‌افتند و باعث بزرگ تر شدن آن می‌شوند.
4. سرطان تیروئید : سرطان غده تیروئید اغلب تیروئید را بزرگ می‌کند.
5. بارداری: گنادوتروپین جفتی انسانی، هورمونی که یک زن در دوران بارداری تولید می‌کند، می‌تواند باعث رشد تیروئید شود.
6. تیروئیدیت خود التهاب: غده تیروئید می‌تواند باعث رشد این غده شود. این می‌تواند بعد از ابتلای فرد به بیماری ناشی از ویروس یا زایمان اتفاق بیفتد.
7. قرار گرفتن در معرض اشعه: فردی که تحت درمان‌های پرتوی پزشکی سر و گردن قرار گرفته است، بیشتر در معرض خطر ابتلا به گواتر است.

افراد در معرض ابتلا به گواتر

گواتر در هر فردی و در هر سنی ممکن است رخ دهد، با این حال برخی عوامل هستند که احتمال ابتلای فرد را به گواتر بالا می‌برند، از جمله:

• رژیم غذایی فاقد ید
• سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری‌های تیروئیدی
• زن بودن
• سن بالای 40 سال
• سابقه ابتلا به بیماری‌های خودایمنی
• بارداری و یائسگی
• برخی داروهای خاص از جمله برخی داروهای قلبی مثل آمیودارون و داروهای اعصاب و روان مثل لیتیم
• سابقه تماس با تشعشعات

انواع گواتر

گواتر به طور کلی به دو گروه طبقه بندی می‌شود به شرح زیر است:

گواتر آندمیک

کل جامعه تحت تأثیر ید غذایی ناکافی قرار می‌گیرند. یک دلیل رایج این است که خاکی که در آن غذاها پرورش می‌یابند، عاری از ید است. مناطق کوهستانی و مناطق دور از دریا مکان‌هایی هستند که به احتمال زیاد با کمبود ید مواجه هستند. با این وجود، گواترهای بومی در کشورهای در حال توسعه شیوع بیشتری دارند. این عارضه به دلیل مکمل‌های گسترده ید در کشورهای پیشرفته، امری نادر است.

گواتر غیررسمی

این گواتر به صورت منطقه‌ای رخ نمی‌دهد. عوامل خطرساز گواتر غیر رسمی شامل سابقه خانوادگی، رژیم غذایی، سن (بالای 40 سال) و جنسیت (زنان مستعدتر از مردان هستند).

عوارض گواتر

• در مورد گواترهای کوچک که مشکلات جسمی یا زیبایی ایجاد نمی‌کنند، جای نگرانی نیست؛ اما گواترهای بزرگ می‌توانند باعث مشکل در تنفس یا بلعیدن و همچنین سرفه و کوفتگی شوند.
• گواترهایی که ناشی از شرایط دیگر مانند کم کاری تیروئید یا پرکاری تیروئید است، ممکن است با تعدادی از علائم همراه باشد، از خستگی و افزایش وزن گرفته تا کاهش وزن ناخواسته، تحریک پذیری و مشکل خواب.

درمان گواتر

درمان گواتر به عوامل مختلفی همچون اندازه، علائم و نشانه‌های گواتر بستگی دارد. تشخیص روش درمان قطعی توسط پزشک تأیید می‌شود. در مواردی که گواتر نیاز به درمان دارد یکی از روش‌های زیر بنا به صلاح‌دید پزشک انتخاب می‌شود.

• درمان دارویی: اغلب با هورمون‌تراپی و مصرف لووتیروکسین انجام می‌شود.
• تیروئیدکتومی: تیروئید بیمار باید به طور کامل خارج شود.
• ید رادیواکتیو: به طور خاص در درمان تیروئید پرکار استفاده می‌شود.
• تغییر سبک غذایی: در صورتی که پزشک تشخیص دهد که علت گواتر کمبود ید، به خاطر رژیم غذایی فاقد ید است، بیمار باید اصلاحاتی را طبق نظر پزشک در رژیم غذایی روزانه خود انجام دهد.

مزایای سونوگرافی تیروئید

• بیشتر روش‌های تصویربرداری توسط سونوگرافی غیرتهاجمی بوده و بدون سوزن یا تزریق انجام می‌شوند.
• استفاده از این روش آسان بوده و هزینه کمتری نسبت به سایر روش‌های تصویربرداری دارد.
• سونوگرافی یک روش بی خطر بوده و از اشعه در طول آن استفاده نمی شود.
• این روش تصاویر واضحی از بافت‌های نرم ارائه می‌ دهد که در تصاویر اشعه ایکس به خوبی نمایش داده نمی‌شوند.

نحوه انجام سونوگرافی تیروئید

در طی انجام این روش تشخیصی، بیمار بر روی یک تخت رو به پشت دراز می کشد. ممکن است یک بالش در پشت شانه ها قرار داده شود تا ناحیه مورد بررسی برای سونوگرافی تیروئید گسترش یابد. پزشک رادیولوژیست یا سونوگرافیست ناحیه تیروئید که قرار است از آن سونوگرافی انجام ‌شود را با یک ژل با پایه آب پوشش می‌دهد. این ژل به برقراری ارتباط امن مبدل با پوست و از بین بردن حباب های هوا بین مبدل و پوست کمک می‌کند و از عبور امواج صوتی به بدن جلوگیری می کند.سپس مبدل بر روی ناحیه مورد نظر قرار گرفته و در آن ناحیه به عقب و جلو حرکت داده می شود تا تصاویر مورد نظر گرفته شوند.

آمادگی های لازم قبل از سونوگرافی تیروئید

هیچ آمادگی خاصی برای انجام سونوگرافی تیروئید نیاز نیست.

عوارض سونوگرافی تیروئید

اکثر سونوگرافی ها غیرتهاجمی می باشند و جزء یکی از روش های آسان راحت و در دسترس می باشد. در این روش از هیچ اشعه ایکسی استفاده نمی شود، بنابراین کاملاً بی خطر می باشد.

نظرات کاربران درباره این مطلب :