سونوگرافی زنان و مامایی شامل چه مواردی میشود؟

کاربردهای متعدد سونوگرافی در مامایی سبب تحول زیادی در مراقبت‌های بهداشتی از مادر و جنین نیز مراقبت‌های دوران بارداری شده است. این نوع سونوگرافی، آزمایش تشخیصی غیرتهاجمی است که از امواج صوتی استفاده نموده تا تصویری بصری از جنین، جفت، رحم و همچنین سایر اندام‌های لگن مادر ایجاد کند.همچنین تکنسین‌ها دانش خاصی در مورد دستگاه تولیدمثل زن دارند که از مهارت تصویربرداری آنها می‌توان برای تشخیص بسیاری از شرایط دستگاه تناسلی و ادراری استفاده نمود. در ادامه به چند نمونه مهم از این موارد که به‌وسیله سونوگرافی قابل تشخیص است، اشاره می‌شود.

۱) تعیین IUD:

از جمله مهم‌ترین این موارد می‌توان به پیگیری محل IUD (ابزاری که برای پیشگیری از حاملگی در رحم زنان سنین باروری قرار داده می‌شود) اشاره نمود. فردی که IUD برای وی گذاشته شده است، همواره باید به دو نکته توجه داشته باشد:

ـ IUD در اکثر افراد سبب افزایش خونریزی مخصوصاً در زمان عادت ماهیانه شده و در نتیجه فرد را مستعد کم‌خونی از نوع فقر آهن می‌نماید. لذا افرادی که از IUD استفاده می‌کنند باید به صورت دوره‌ای توسط کارشناسان مامایی یا متخصصین زنان موردبررسی قرار گرفته و در صورت لزوم از ترکیبات جبران کنند کم‌خونی استفاده نمایند.

ـ IUD گاهی به جهت حرکات و انقباضات رحم از جای اصلی خود خارج شده و حتی گاهی اوقات از رحم بیرون رفته و وارد حفره شکم می‌شود؛ بنابراین فردی که از IUD استفاده می‌کند، باید همواره با بررسی نخ IUD و مشاوره منظم و مرتب کارشناس مامایی از وضعیت IUD خود مطلق شود. در مواردی که IUD جابجا شده و محل دقیق آن مشخص نیست، سونوگرافی اولین قدم در شناسایی محل IUD به‌حساب می‌آید.

۲) سونوگرافی در تعیین سن حاملگی:

سونوگرافی در ماه‌های مختلف حاملگی قابل انجام است. به خاطر به حداقل رسیدن خطا سعی کنید همیشه زمان شروع آخرین قاعدگی خود را در تقویم یادداشت نمایید. چون کارشناسان مامایی و متخصصین زنان و همچنین متخصصین رادیولوژی برای تفسیر بسیاری از یافته‌های بالینی و تنظیم برنامه تشخیصی و درمانی شما به این زمان نیاز دارند. تنظیم بزرگ‌تر و یا کوچک‌تر از حد انتظار بودن رحم تغییر وضعیت جفت و جنین و غیره نیاز به بررسی‌های بیشتری دارند.

۳) بررسی سقط جنین:

سونوگرافی همچنین در بررسی سقط جنین و تعیین بیمارانی که در خطر سقط قرار دارند و نیز حاملگی‌های خارج رحم و مرگ جنین در داخل رحم به کار می‌رود. خانم‌های باردار، خصوصاً خانم‌هایی که سابقه سقط جنین داشته‌اند باید در صورت خونریزی از دستگاه تناسلی زنانه در هر زمان از حاملگی، کاهش حرکات جنین و یا از بین رفتن حرکات جنین بلافاصله و به صورت اورژانسی به یک مرکز تخصصی زنان و زایمان مراجعه نمایند.

۴) بررسی ناهنجاری‌های جنین:

بسیاری از ناهنجاری‌هایی که منجر به اختلال شکم بدن جنین می‌شوند را می‌توان در جنینی که در رحم به سر می‌برد از طریق سونوگرافی تشخیص داد. ازجمله این نقایص می‌توان به بزرگی سر جنین، عدم تشکیل مغز در جنین، شکافه‌ای ستون فقرات و بیرون زدی نخاع، ناهنجاری‌های گوارشی و اختلال کلیه در جنین اشاره نمود.

اقدامات قبل از سونوگرافی در مامایی

پیش از انجام سونوگرافی حاملگی باید اقدامات زیر را لحاظ نمایند:

• قبل از سونوگرافی حاملگی باید آب فراوان بنوشید، به طوری که مثانه پر از آب باشد؛ چراکه مثانه در واقع به مثابه یک ذره‌بین جهت ارزیابی رحم و همچنین تخمدان‌ها در سونوگرافی و مشاهده تصاویر شفاف از رحم و تخمدان‌ها عمل می‌کند. ضمناً باید خاطر نشان نمود که پر بودن مثانه، می‌تواند گازهای موجود در روده‌ها که می‌توانند در سونوگرافی اختلال ایجاد کنند را به بالا هدایت کرده و بدین ترتیب امکان تصویربرداری دقیق از موضع موردنظر را امکان‌پذیر می‌سازد.
• ناگفته نماند که جهت انجام سونوگرافی حاملگی تنها تا هفته دوازدهم بارداری، باید مثانه به طور کامل پر باشد و از ماه‌های بالاتر دیگر نیازی به پر بودن مثانه نخواهد بود.
• وجود زخم باز بر روی ناحیه سونوگرافی، سبب به تعویق انداختن زمان انجام سونوگرافی می‌شود؛ زیرا در این صورت ژل سونوگرافی می‌تواند منجر به تحریک زخم شده و احتمال ایجاد آلودگی را تشدید کند.
• بیمار قبل از انجام سونوگرافی حاملگی باید پزشک خود را از سابقه جراحی‌هایی که در گذشته انجام داده مطلع نماید.
• لازم به ذکر است در صورتی که قرار باشد، سونوگرافی از داخل واژن بیمار انجام شود؛ نیازی به پر بودن مثانه نبوده و با مثانه نیمه پر نیز می‌توان این سونوگرافی را انجام داد.
• در انتها باید متذکر شد که انجام سونوگرافی داخل واژن در ماه‌های ابتدایی بارداری، بلامانع است؛ اما در ماه‌های بالاتر بارداری باید از انجام آن صرف نظر نمود.

انواع سونوگرافی در مامایی

1. سونوگرافي ترانس واژينال: پروب آن براي سونوگرافي از داخل واژن می‌باشد كه اكثراً در مرحله اول حاملگي مورداستفاده قرار می‌گیرد.

2. سونوگرافي استاندارد: اين روش معمولي و عادي است كه پروب روي شكم قرار می‌گیرد تا سونوگرام دو بعدي از وضعيت رشد جنين به دست آيد.

نحوه انجام سونوگرافی شکمی و سونوگرافی واژینال

• در روش‌های سونوگرافی، وسیله‌ای به نام مبدل امواج صوتی را منتقل می‌کند. این امواج صوتی به اندام‌ها و بافت‌های شما می‌تابند و دوباره به مبدل تبدیل می‌شوند. رایانه امواج صوتی را به تصویری از اندام‌های شما که در صفحه ویدیویی ظاهر می‌شود، تبدیل می‌کند.
• بیمار روی کمر دراز می‌کشد. در مورد سونوگرافی لگنی ، بعد از قرار دادن ژلی شفاف روی بخش‌های پایین شکم که سبب می‌شود حسگر سونوگرافی به راحتی در حرکت باشد، پزشک سنسور را روی پوست قرار می‌دهد و تصاویر بر روی مانیتور مشخص میگردد.
• معمولاً سونوگرافی از روی شکم صورت می‌گیرد؛ ولی در برخی موارد سونوگرافی از درون واژن انجام می‌شود که به آن سونوگرافی واژینال یا ترانس واژینال گفته می‌شود. در روش واژینال یک وسیله بلند و نازک داخل واژن فرو برده می‌شود و اعضای لگن مورد بررسی قرار می‌گیرد.

کاربردهای سونوگرافی رحم

1- تشخیص مسائل و مشکلات مرتبط با عملکرد رحم

2- تشخیص عوارض مربوط به بارداری همچون حاملگی خارج رحمی

3- تشخیص عفونت‌ها یا عوامل دردهای لگنی

4- بررسی رشد و سلامت جنین

5- بررسی وجود کیست یا فیبروئید و یا هرگونه ناهنجاری رحم

6- تشخیص هرگونه سقط جنین یا عوارض زایمان زودرس

عوارض سونوگرافی رحم

برای آزمایش‌های سونوگرافی از اشعه استفاده نمی‌شود و هیچ‌گونه خطری ندارند. تنها ممکن است در سونوگرافی واژینال، هنگام وارد کردن مبدل، احساس ناراحتی یا ترشحات بعد از آزمایش وجود داشته باشد.

درباره این موضوع مطالب بیشتری بخوانید

• تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک با سونوگرافی
  تاریخ انتشار : 1395-11-23تاریخ بروز رسانی : 1401-03-21


• تشخیص تخمدان پلی کیستیک با سونوگرافی
  تاریخ انتشار : 1400-01-17تاریخ بروز رسانی : 1401-03-21


• سندروم تخمدان پلی کیستیک چگونه با سونوگرافی تشخیص داده میشود؟
  تاریخ انتشار : 1400-01-28تاریخ بروز رسانی : 1401-03-21


• سونوگرافی واژینال چیست و چگونه انجام می شود؟
  تاریخ انتشار : 1400-02-08تاریخ بروز رسانی : 1401-03-21


• تشخیص عفونت رحم با سونوگرافی
  تاریخ انتشار : 1400-04-29تاریخ بروز رسانی : 1401-03-21


• کیست درموئید تخمدان چیست و چگونه تشخیص داده میشود؟
  تاریخ انتشار : 1400-05-02تاریخ بروز رسانی : 1401-03-21


• تشخیص تنبلی تخمدان با سونوگرافی
  تاریخ انتشار : 1400-06-20تاریخ بروز رسانی : 1401-03-21


• چگونه برای سونوگرافی تخمدان آماده شویم؟
  تاریخ انتشار : 1400-08-17تاریخ بروز رسانی : 1401-03-21


• اختلال رحم دو شاخه و تشخیص آن با سونوگرافی
  تاریخ انتشار : 1400-08-20تاریخ بروز رسانی : 1401-03-21


• دو رحمی بودن چطور تشخیص داده میشود؟
  تاریخ انتشار : 1400-09-25تاریخ بروز رسانی : 1401-03-21


• زمان مناسب برای سونوگرافی واژینال
  تاریخ انتشار : 1400-10-25تاریخ بروز رسانی : 1401-03-21


• شرایط و آمادگی های لازم قبل از انجام سونوگرافی واژینال
  تاریخ انتشار : 1400-10-30تاریخ بروز رسانی : 1401-03-21


• اولین سونوگرافی واژینال در بارداری
  تاریخ انتشار : 1401-02-21تاریخ بروز رسانی : 1401-02-21


• سونوگرافی آندومتریوز چیست و چه کاربردی دارد؟
  تاریخ انتشار : 1401-02-28تاریخ بروز رسانی : 1401-03-21


• سونوگرافی ترانس واژینال یا داخلی چیست و چگونه انجام میشود؟
  تاریخ انتشار : 1401-03-09تاریخ بروز رسانی : 1401-03-21


• سونوگرافی کالر داپلر واژینال رحم و تخمدان
  تاریخ انتشار : 1401-03-19تاریخ بروز رسانی : 1401-03-22


• هیستروسالپنگوگرافی یا عکس رنگی رحم چیست؟
  تاریخ انتشار : 1401-03-21تاریخ بروز رسانی : 1401-03-23


• فیبروم چیست و چه علائمی دارد؟
  تاریخ انتشار : 1401-03-28تاریخ بروز رسانی : 1401-03-29


• از چه زمانی جنین در سونوگرافی واژینال دیده میشود؟
  تاریخ انتشار : 1401-04-06تاریخ بروز رسانی : 1401-04-12


• هیستروسونوگرافی چیست و چگونه انجام میشود؟
  تاریخ انتشار : 1401-06-07تاریخ بروز رسانی : 1401-06-09

نظرات کاربران درباره این مطلب :