کیست هیداتید یا اکینوکوکوز چیست؟

کیست هیداتید که به عنوان اکینوکوکوس (Echinococcus) و همچنین بیماری هیداتید کیستیک نیز شناخته می‌شود، در اثر ورود تخم‌های انگلی به نام Echinococcus granulosus به بدن ایجاد می‌شود. کرم نواری اکینوکوکوس معمولاً بین 3 تا 6 میلی‌متر طول دارد و عرض آن در حدود نیم میلی‌متر است. این کرم به غشای مخاطی می‌چسبد و پس از 8 هفته کامل بالغ می‌شود. تصور می‌شود که عمر هر انگل حدود 5 ماه است و در این فرصت به سرعت تخم‌گذاری می‌کنند و تکثیر می‌شوند.

در این بیماری ممکن است فرد در ابتدا هیچ علائم خاصی نداشته باشد؛ اما رفته‌ رفته انگل‌ها در بدن رشد می‌کنند و به کیست تبدیل می‌شوند. کیست هیداتید کبد زمانی ایجاد می‌شود که انگل‌ها به دیواره کبد می‌چسبند و کیست در این بخش از بدن شروع به رشد می‌کند. در مقابل کیست هیداتید ریه و همچنین کیست هیداتید طحال نیز در ریه و طحال رشد می‌کنند و سبب بروز اختلالاتی در عملکرد این اندام‌ها می‌شوند.

علت کیست هیداتید

افراد در صورت تماس با مدفوع (مدفوع) سگ حاوی تخم‌های انگل ممکن است به بیماری هیداتید مبتلا شوند. با گذشت زمان، انگل‌ها بزرگ‌تر شده و به کیست تبدیل می‌شوند. انتقال می‌تواند از طریق:

1. نوشیدن آب آلوده
2. خوردن خاک آلوده موجود در سبزیجات، سبزی‌ها یا توت‌ها
3. نوازش یا دست زدن به سگ آلوده

علائم کیست هیداتید

علائم اکینوکوکوز ممکن است ماه ها یا حتی سال ها پس از عفونت ظاهر نشوند که تشخیص زودهنگام را دشوار می کند. بر اساس مسیرهای توزیع اکینوکوک، چندین اشکال بالینی این بیماری در بدن انسان متمایز می شود که هر کدام با علائم عمومی و علائم ذاتی آن مشخص می شوند. علائم عمومی ناشی از ورود انگل ها به بدن و ترشح محصولات سمی متابولیسم آنها عبارتند از:

• ضعف و خستگی
• کاهش ظرفیت کار
• سردردهای مکرر
• بثورات روی پوست به شکل لکه های قرمز کوچک
• افزایش موقت دمای بدن تا 37-38 درجه سانتیگراد

شایع ترین محل ابتلای کیست هیداتید

شایع ترین محل ابتلا، کبد (۶۰ تا ۷۰ درصد) و سپس ریه و مغز است. کمتر از ۲درصد موارد گزارش شده کیست در مغز بوده و ابتلای سایر اعضا مانند طحال، عضله و ابتلای چند ارگانی کبد و ریه یا کبد و طحال، ریه و مغز نیز گزارش شده است. به طور نادر کیست هیداتیک در قلب، تیروئید، پستان، کلیه و بافت نرم گردن و مهره گزارش شده است. بیشترین موارد کیست هیداتیک در بزرگسالان، در کبد یافت می شود؛ اما کیست در ریه و مغز کودکان بیشتر از افراد بالغ دیده می شود. پس از بلع تخم، هر اندامی از بدن می تواند محل به وجود آمدن کیست باشد و بسته به این که در چه اندامی کیست ایجاد شده اختلال در عملکرد عضو دیده می شود. کیست های ریوی و کبدی اغلب شایع تر هستند .

عوارض کیست هیداتید

کیست‌ها می‌توانند به‌اندازه کافی بزرگ شوند که از عملکرد صحیح اندام‌های آسیب دیده جلوگیری کنند. کیست‌ها همچنین می‌توانند پاره و منجر به عوارض تهدیدکننده زندگی شوند. علائم پارگی کیست هیداتید ممکن است شامل:

• آنافیلاکسی (واکنش آلرژیک جدی)
• درد شدید شکم
• مرگ ناگهانی

روشهای تصویر برداری تشخیص کیست هیداتیک

پزشک از اشعه ایکس، سی‌تی‌اسکن یا سونوگرافی برای بررسی کیست‌ها استفاده می‌کند. کیست‌های هیداتیک دارای چند ویژگی هستند که باعث می‌شود در اسکن‌های تصویربرداری متفاوت از کیست‌های ساده کبدی ظاهر شوند، از جمله:

1. کیست فرو ریخته در داخل دیواره کیست
2. دیواره کیست چند لایه
3. دیواره کیست ضخیم یا کلسیفیه

درمان کیست هیداتید

درمان بیماری هیداتید بستگی به‌اندازه و محل کیست دارد. رایج‌ترین درمان‌ها عبارتند از:

• دارو

کیست‌های کوچک و سطحی در یک محل ممکن است به داروهای ضد انگلی به نام بنزیمیدازول پاسخ دهند. بنزیمیدازول ها انگل‌ها را از بین می‌برند و کیست‌ها را کوچک می‌کنند. پزشک ممکن است دارو را با آسپیراسیون یا جراحی ترکیب کند.

• PAIR (پنکسیون، آسپیراسیون، تزریق، آسپیراسیون مجدد)

در روش PAIR از یک سوزن یا کاتتر برای تخلیه کیست استفاده می‌شود. یک ماده شیمیایی ضد انگل قبل از تخلیه مجدد کیست به داخل کیست تزریق می‌شود. پزشک این روند را تا زمانی که کیست به طور کامل تخلیه شود تکرار می‌کند.

• جراحی

کیست‌های بزرگ و عمیق ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند. برداشتن کیست با جراحی شامل برداشتن بخشی یا تمام کیست یا بخشی از کبد است. جراحی خطر ریختن انگل‌ها را در حفره شکمی دارد، بنابراین فقط یک پزشک با تجربه باید این روش را انجام دهد.

پیشگیری از کیست هیداتید

جلوگیری از انتشار انگل‌ها تنها راه کنترل بیماری هیداتید است. افرادی که در معرض خطر ابتلا به عفونت هستند باید:

1. از خوردن یا نوشیدن هر چیزی که ممکن است با مدفوع سگ تماس داشته باشد خودداری کنید.
2. سگ‌ها را توسط دامپزشک آموزش دیده و نه در خانه کرم‌زدایی کنید.
3. با سگ‌هایی که ممکن است آلوده باشند تماس نداشته باشید.
4. از ذبح گوسفند یا دام دیگر در خانه خودداری کنید.
5. جلوگیری از خوردن گوسفند آلوده توسط سگ
6. میوه‌ها و سبزیجات را قبل از مصرف بشویید.
7. دست‌های خود را به طور مکرر با آب و صابون بشویید، به‌خصوص قبل از تهیه غذا یا بعد از دست زدن به سگ.

---

آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق
تلفن : 88553155 - 021

آدرس مطب 2 : تهران ، ونک ، خیابان ملاصدرا ، خیابان پردیس ، پلاک ۱۵ ، واحد ۱۲ ، طبقه چهارم ، رادیولوژی و سونوگرافی پردیس ونک
تلفن : 88782900 - 021 | 88203875 - 021

زارع [ 1402-07-01 ]
مهمترین راه های انتقال این بیماری چیه ؟

نام و فامیل :
تلفن :
ایمیل :
متن پیـام :