خطرات و عوارض رادیولوژی و رادیوگرافی چیست؟

کشف اشعه ایکس یکی از مهم ترین دستاوردهای پزشکی بوده که منجر به تشخیص بسیاری از بیماری های بشر گردیده است. اشعه ایکس مانند نور و امواج رادیویی، فرمی از نیروی موجی است؛ اما برخلاف نور، اشعه ایکس می تواند به داخل بدن نفوذ کرده تصویری از ساختارهای درونی بدن ایجاد کند که رادیولوژیست ، تصاویر ایجاد شده را بر روی فیلم یا مانیتور مشاهده کند. تصاویر رادیولوژی اطلاعات ارزشمندی در رابطه با سلامت شما و ساختارهای آناتومیک بدن شما در اختیار پزشکان و دندانپزشکان قرار می دهد و آنها را در رسیدن به یک تشخیص دقیق و اجرای طرح درمان مناسب یاری می نماید. با وجود فواید اشعه، باید نسبت به خطرات اشعه نیز آگاه بود و از قرارگیری بیش از حد در برابر این پرتو و عوارض اشعه ایکس خودداری نمود. تشعشع بیش از حد مجاز می تواند سلول ها را نابود ساخته و در ساختار DNA انسان، تغییرات ایجاد کند.

کاربرد اشعه رادیولوژی

گرافی های این اشعه تصاویری هستند که از قسمت های داخلی بدن گرفته می شود. از این گرافی ها برای مواردی مانند:

• تشخیص پوسیدگی دندان در دندان پزشکی ها
• سرطان
• درد در ناحیه شکم
• دررفتگی مفاصل
• شکستگی استخوان و …

اگر جسمی توسط افراد بلعیده شده باشد با کمک این تکنولوژی می توان آن را در بدن پیدا کرد. می توان به عامل ایجاد کننده تنگی تنفس و یا نارسایی قلبی نیز دست پیدا کرد.

مزایای رادیوگرافی

منافع و مزایای رادیولوژی در مقایسه با دیگر روش‌های عکسبرداری عبارتند از:

1. سریع است. نتیجه عکس رادیولوژی همان روز ارائه می‌شود.
2. بدون درد و غیر تهاجمی است. این روش به آماده‌سازی قبلی نیازی ندارد (به جز وقتی که عکس رنگی نیاز باشد).
3. نیاز به طول درمان و زمان بهبود ندارد. می‌توانید بلافاصله بعد از عکسبرداری به مدرسه یا محل کار بروید.

افراد در معرض عوارض اشعه رادیولوژی

• کودکان : قرار گیری مختصر در معرض تابش یون‌ساز برای بزرگسالان زیاد نگران کننده نیست؛ زیرا سلول‌های بالغ می‌توانند به سرعت خود را ترمیم کنند؛ اما استخوان‌ها و بافت‌های بدن نوزادان و کودکان بیشتر در معرض خطر قرار دارد. سلول‌های کودکان همگام با رشد آنها سریع‌تر تقسیم می‌شوند و امکان جهش و آسیب رسیدن به DNA را که قرار است همانند سازی شود بیشتر می‌شود.
• زنان باردار نیز قبل از رفتن زیر دستگاه رادیولوژی باید پزشک را در جریان بارداری خود قرار دهند. اگرچه اکثر اسکن‌های پزشکی جنین را در معرض پرتو‌ها قرار نمی‌دهند؛ اما برای اطمینان بیشتر حتماً با یک پزشک در این زمینه صحبت کنید.

عوامل مؤثر بر تشدید عوارض اشعه ایکس در رادیولوژی

اثرات بیولوژیکی اشعه ایکس به عوامل زیر ارتباط دارد:

• نوع اشعه دریافتی: اشعه ایکس حاصل از سی تی اسکن که تصاویر سه بعدی از بدن بیمار گرفته نسبت به پرتو ایکس دستگاه های رادیولوژی که به صورت لحظه ای تصویر می گیرد دارای دوز بالاتر و خطر بیشتر می باشد.
• مقدار اشعه دریافتی: مقدار اشعه دریافتی ارتباط مستقیمی با زمان پرتوگیری افراد دارد. این خطر با بزرگی دوز و با تعداد تکرار تصویربرداری افزایش می یابد. به طور مثال در تصویر برداری حاصل از فلوروسکوپی حداقل زمان قرار گرفتن فرد در برابر پرتو به مدت 20 دقیقه بوده که دوزی معادل 20 میلی سیورت را به شخص تحمیل می کند.
• قسمتی از بدن که مورد تابش قرار می گیرد: با وجود اینکه شخص باید دارای پوشش حفاظتی کامل در برابر پرتو باشد؛ ولی بیشترین اثرات اشعه ایکس بر روی غده تیروئید، بیضه ها و تخمدان ها و همچنین عنبیه چشم به دلیل داشتن اثرات تکثیر شونده سلولی سریع می باشد.
• سن افراد: کودکان نسبت به بزرگسالان و همچنین زنان نسبت به مردان، اثرپذیری بیشتری نسبت به اشعه ایکس دارند
• خصوصیات ژنتیکی افراد: افراد با سطح بالاتر ایمنی بدن دارای مصونیت بیشتری نسبت به عوارض پرتوگیری هستند.

روشهای کاهش عوارض اشعه ایکس

1. در مرحله اول اطمینان حاصل کنید که به محل‌هایی مراجعه کنید که از دستگاه‌های قدیمی استفاده نمی‌کنند.
2. اگر خانم‌ باردار نیاز به تهیه رادیوگرافی داشته باشد، لازم است آن را به تهیه کننده رادیوگرافی اطلاع داده و حفاظت‌های مورد نیاز را به عمل آورد.
3. بیماران برای گرفتن عکس حتماً باید از عینک مخصوص محافظ چشم، روپوش سربی و شیلد تیروئید استفاده کنند تا تحت تأثیر تشعشعات این دستگاه قرار نگیرند.

عوارض اشعه رادیولوژی

• یکی از عوارض رادیولوژی آن است که تابش اشعه رادیولوژی برای نوزادانی که در رحم مادر هستند بسیار خطرناک بوده و تا 40% خطر ابتلا به سرطان را در سنین بزرگسالی در این نوزادان افزایش می دهد.
• گزارش شده است که افرادی که در حدود 20 الی 30 سال گذشته، در ناحیه قفسه سینه یا بالاتر تصویربرداری رادیولوژی داشته اند اکنون دچار مشکلات تیروئیدی یا سرطان شده اند.
• یکی دیگر از عوارض رادیولوژی تابش مکرر اشعه ایکس بر بدن است که در دراز مدت سبب بروز سرطان مغز استخوان می شود.
• طبق اظهارات خود دانشمندان، تابش متعدد اشعه ایکس به نواحی شکم ممکن است باعث آسیب های ژنتیکی در افراد شود و در نهایت این آسیب ها به نسل بعدی منتقل شود.

درباره این موضوع مطالب بیشتری بخوانید

• متخصص رادیولوژی Radiologist چه کسی است؟
  تاریخ انتشار : 1400-08-03تاریخ بروز رسانی : 1400-08-05


• مركز سونوگرافى و راديولوژى شقايق
  تاریخ انتشار : 1398-10-30تاریخ بروز رسانی : 1400-06-29


• بررسی کوتاهی اندام تحتانی با رادیوگرافی اسكنوگرام
  تاریخ انتشار : 1399-12-18تاریخ بروز رسانی : 1401-03-21


• نوع فعالیت مراکز رادیولوژی سونوگرافى
  تاریخ انتشار : 1395-08-21تاریخ بروز رسانی : 1400-06-29


• اقدامات لازم پیش از تصویر برداری چیست؟
  تاریخ انتشار : 1395-09-02تاریخ بروز رسانی : 1400-06-29


• مزایای رادیولوژی دیجیتال نسبت به رادیولوژی ساده
  تاریخ انتشار : 1395-09-22تاریخ بروز رسانی : 1400-06-29


• تجهیزات کلینیک شقایق
  تاریخ انتشار : 1395-10-03تاریخ بروز رسانی : 1400-07-08


• بهترين و دقيق ترين مركز راديولوژى و سونوگرافى خوب در تهران
  تاریخ انتشار : 1396-08-19تاریخ بروز رسانی : 1400-06-29


• راديولوژى و سونوگرافى يوسف آباد تهران
  تاریخ انتشار : 1396-08-24تاریخ بروز رسانی : 1400-06-29


• آیا عکسبرداری به روش OPG خطری هم دارد ؟
  تاریخ انتشار : 1399-12-13تاریخ بروز رسانی : 1400-06-29


• مزایای رادیولوژی دیجیتال نسبت به رادیولوژی ساده
  تاریخ انتشار : 1400-02-26تاریخ بروز رسانی : 1400-06-29


• رادیوگرافی alignment view در چه شرایطی انجام میشود؟
  تاریخ انتشار : 1400-03-12تاریخ بروز رسانی : 1401-03-21


• کاربرد رادیوگرافی بایت وینگ و چگونگی انجام آن
  تاریخ انتشار : 1400-03-17تاریخ بروز رسانی : 1400-06-29


• تشخیص بیماری اسکولیوزیس با رادیوگرافی
  تاریخ انتشار : 1400-03-28تاریخ بروز رسانی : 1401-03-21


• علت کوتاهی اندام تحتانی و پاها و روش تشخیص آن
  تاریخ انتشار : 1400-04-03تاریخ بروز رسانی : 1401-03-21


• مزایای رادیوگرافی معمولی و دیجیتال
  تاریخ انتشار : 1400-04-05تاریخ بروز رسانی : 1401-03-21


• چگونگی انجام پرتونگاری پانورامیک
  تاریخ انتشار : 1400-04-07تاریخ بروز رسانی : 1401-03-21


• آیا رادیوگرافی و رادیولوژی با هم تفاوت دارند؟
  تاریخ انتشار : 1400-04-18تاریخ بروز رسانی : 1401-03-21


• نحوه تهیه عکس رادیولوژی از دست
  تاریخ انتشار : 1400-05-10تاریخ بروز رسانی : 1401-03-21


• دستگاه های مورد استفاده در رادیولوژی
  تاریخ انتشار : 1400-08-07تاریخ بروز رسانی : 1400-08-08

نظرات کاربران درباره این مطلب :