علت علائم و درمان بزرگ شدن کلیه

انسان دارای دو کلیه است که هر کدام در یک طرف ستون فقرات در پایین‌ترین سطح قفسه سینه قرار دارد. عملکرد اصلی کلیه دفع مواد زائد و مایعات اضافی از بدن است که از راه ادرار از بدن خارج می‌شوند. تولید ادرار مراحل بسیار پیچیده‌ی دفع و بازجذب دارد. این فرایند برای حفظ تعادل پایدار بین مواد شیمیایی بدن ضروری است. کلیه ها مانند هر اندام دیگری، در معرض عارضه های گوناگونی قرار دارند که میتوانند به هر نحوی کلیه را دچار آسیب و اختلال کنند. زمانی که اندازه کلیه بیش از اندازه طبیعی آن شود گفته می‌شود که کلیه بزرگ شده است. معمولاً بزرگ شدن کلیه علامت بیماری یا اختلالات زمینه‌ای در کلیه‌ها است. بزرگ شدن کلیه می‌تواند دلایل مختلفی از جمله پس زدن ادرار داشته باشد. بزرگی کلیه قابل درمان و کوچک شدن است و در این صورت چگونگی انجام آن چیزی است که پزشک پس از تعیین دلیل این مشکل مشخص می کند.

علت بزرگ شدن کلیه

کلیه های بزرگ شده ممکن است مادرزادی باشند؛ اما این بیماری نادر است. برخی دیگر از دلایل بزرگ شدن کلیه ها عبارتند از:

هیدرونفروز

معمولاً بزرگ شدن کلیه ها به دلیل ابتلا به هیدرونفروز است. هیدرونفروز یک بیماری است که در آن ادرار تولید شده در کلیه های سالم به دلیل وجود سنگ های کلیوی، تومورها، فشارهای کیستی، چرخش کلیه و... نمی توانند از آن خارج شوند. در این حالت تخلیه ادرار به درستی انجام نمی شود و بنابراین ادرار در کلیه ها محبوس می شود. احتباس ادرار باعث افزایش فشار درون کلیه ها شده و لگن را بزرگ می کند. هر قسمت باریک شده یا مسدود شده در مجرای ادرار می تواند باعث ابتلا به هیدرونفروز شود که یکی از علل بزرگ شدن کلیه ها است.

سنگ کلیه

سنگ کلیه تجمع مواد معدنی و نمک سخت شده درون کلیه ها است. ایجاد سنگ کلیه درون کلیه ها باعث رشد کلیه ها شده و منجر به بزرگ شدن آنها می شود. افراد مبتلا به این بیماری از تکرر ادرار، سوزش ادرار، حالت تهوع، تب و درد کمر، درد شکم و درد پهلوها رنج می برند.

بیماری کلیه پلی کیستیک

بیماری کلیه پلی کیستیک یک اختلال ژنتیکی است که می تواند نسل به نسل به افراد خانواده منتقل شود. در این بیماری گروهی از کیست ها در یک یا دو کلیه شکل می گیرند. این کیسه های پر از مایع باعث رشد کلیه های شده و در نتیجه کلیه ها بزرگ تر از اندازه طبیعی خود می شوند. برخی دیگر از علائم کلیه پلی کیستیک شامل تورم غیر طبیعی، کمر درد، سر درد، تکرر ادرار و بالا رفتن فشار خون می شود.

گلومرولونفریت

گلومرونفریت نوعی بیماری کلیوی است که باعث التهاب حاد یا مزمن کلیه ها می شود. گلومرولی واحدهای کوچکی هستند که به عنوان فیلتر و جمع کننده مایع عمل می کنند. عفونت های باکتریایی و ویروسی مانند بیماری های ایمنی باعث می شوند که گلومرولی ها نتوانند عمل فیلتر مواد زائد در کلیه ها را انجام دهند. در نتیجه آب در کلیه ها محبوس شده و کلیه ها بزرگ می شوند.

نفریت حاد

در نفریت حاد، تورم زمانی که سطح یا داخل کلیه ها متورم شده باشد ایجاد می شود که می تواند باعث بزرگ شدن کلیه ها نیز شود.

علائم بزرگ شدن کلیه

کمر درد

با بزرگ شدن کلیه‌ها بر شکم و کمر فشار وارد می‌شود و به همین دلیل بیمار ممکن است در کمر، پهلوها و کمر خود احساس درد کند.

تورم

تورم زمانی اتفاق می‌افتد که مایعات در بدن محبوس شوند. با بزرگ شدن کلیه‌ها مایعات نمی‌توانند به درستی از بدن خارج شوند و در نتیجه مچ پا، شکم، پایین کمر و صورت متورم می‌شود. در صورت شدید بودن بیماری این تورم با درد همراه خواهد بود.

تغییرات ادرار

تولید ادرار یکی از اصلی‌ترین وظایف کلیه‌های سالم است؛ بنابراین تغییرات ادرار معمولاً اولین نگرانی ناشی از بزرگ شدن کلیه‌ها است. زمانی که کلیه‌ها نتوانند این کار را به درستی انجام دهند مقادیر زیادی مایع پس از مصرف الکل و کافئین در بدن باقی می‌ماند و باعث بزرگ شدن کلیه‌ها می‌شود. بیمار بیش از حد نرمال نیاز به ادرار کردن پیدا کرده و دچار تکرر ادرار می‌شود. تکرر ادرار و احساس نیاز به دفع فوری ادرار و بی‌ اختیاری ادرار به خصوص در هنگام شب غالباً از نشانه‌های بزرگ شدن کلیه‌ها در مراحل اولیه این بیماری است.

سنگ‌های کلیه

سنگ کلیه می‌تواند هم نشانه و هم دلیل بزرگ شدن کلیه‌ها باشد. وجود سنگ کلیه احتمال بروز عفونت‌های کلیوی را افزایش داده و با کمر درد و درد پهلوها همراه است.

احساس خستگی و ضعف مفرط

به عنوان یکی از علائم شایع بزرگ شدن کلیه‌ها، احساس خستگی و ضعف مفرط می‌تواند سطح هوشیاری شما را به شدت کاهش دهد.

تشخیص بزرگ شدن کلیه با سونوگرافی

فرایندهای غیر تهاجمی مانند سونوگرافی می‌تواند شکل و سایز کلیه‌ها را تغییر دهد. برای تشخیص بیماری زمینه‌ای که باعث بزرگ شدن کلیه‌ها شده است، پزشک سوابق پزشکی بیمار را بررسی کرده و آزمایش‌های تشخیصی دیگر نظیر آزمایش ادرار و آزمایش خون را همراه با نتایج اولتراسوند مورد بررسی قرار می‌دهد.

روش انجام سونوگرافی کلیه

• به شما گفته می‌شود که روی میز آزمایشی که در کنار تجهیزات سونوگرافی قرار دارد، دراز بکشید.
• تکنسینی که سونوگرافی را انجام می‌دهد، ژلی را روی پوست شما در ناحیه کلیه‌ها پخش می‌کند. این ژل به هدایت بهتر امواج صوتی تولید شده توسط مبدل کمک می‌کند.
• سپس تکنسین، مبدل را حرکت می دهد.
• امواج صوتی تولید شده توسط مبدل از اندام‌های شما باز می‌گردد یا به اصطلاحی، پژواک می‌شوند. یک کامپیوتر این پژواک‌ها را می‌گیرد و تصاویری از کلیه‌ها و مثانه شما ایجاد می‌کند.

آمادگی قبل از سونوگرافی کلیه

سونوگرافی کلیه نیاز به آمادگی خاصی ندارد. تنها ممکن است نیاز داشته باشید قبل از انجام سونوگرافی، آب بنوشید تا مثانه پر شود. البته ممکن است به تشخیص پزشک پیش از انجام سونوگرافی برای کاهش درد یا التهابات کلیه، داروی خاصی تجویز شود.

عوارض سونوگرافی کلیه

سونوگرافی کلیه روش ایمن برای بررسی بیمار و دریافت تصاویر حیاتی بدون خطر ابتلا به اشعه است.

درمان بزرگ شدن کلیه

درمان بزرگ شدن کلیه‌ها معمولاً بستگی به دلیل آن دارد؛ اما اغلب شامل ترکیبی از داروها و روش‌های تهاجمی‌تر مانند تخلیه مایع و در صورت لزوم مداخله جراحی است. هدف از درمان معمولاً به جای اینکه کوچک کردن کلیه باشد، شامل برطرف کردن مشکل زمینه‌ای است. از طرفی تشخیص دقیق، گام حیاتی اولیه می‌باشد. بطور کلی چندین درمان برای این بیماری وجود دارند:

آنتی‌بیوتیک

رژیم‌های دارویی آنتی‌بیوتیک درمان‌های بسیار شایعی برای موارد بزرگی کلیه‌ها هستند که در نتیجه‌ی عفونت رخ می‌دهند. بسته به شدت عفونت، آنتی‌بیوتیک‌ها معمولاً تا ۱۴ روز مصرف می‌شوند. برای مردانی که عفونت آنها مرتبط با عفونت‌های مداوم پروستات است، درمان ممکن است تا شش هفته ادامه داشته باشد.

داروهای ضد سرطان و درمان با سلول‌های بنیادی

یک دلیل دیگر برای بزرگ شدن کلیه‌ها، یک اختلال متابولیک به نام آمیلوئیدوز است. چندین گزینه درمانی از جمله درمان با سلول‌های بنیادی و گاهی اوقات داروهای ضد سرطان برای پیشگیری از بروز عوارض جدی در افرادی که دچار این وضعیت و شرایط مرتبط هستند، موجود می‌باشند. آمیلوئیدوز نوعی سرطان نمی‌باشد؛ اما شیمی درمانی و عوامل ضد التهابی در پیشگیری از تجمع رسوبات مضر در بافت‌ها و اندام‌های مختلف مؤثر است. پیوند سلول‌های بنیادی خون یک گزینه‌ی درمانی احتمالی دیگر است. پیوند سلول‌های بنیادی شامل شیمی‌درمانی با دوز بالا و تزریق خون به منظور جایگزینی سلول‌های بیمار و آسیب دیده است. البته شیمی‌درمانی و گاهی اوقات پرتودرمانی اغلب در مواردی که بزرگ شدن کلیه به علت تومورهای سرطانی که در این اندام شکل گرفته‌اند یا به آنجا گسترش یافته‌اند باشد، تجویز می‌شود.

تخلیه مایع

گاهی اوقات تورم ناشی از احتباس مایعات در کلیه‌ها است که باید تخلیه شود و در این شرایط احتمالاً استفاده از کاتتر یا سیستم‌های پمپاژ زیر پوستی بهترین گزینه‌های درمانی می‌باشند. استفاده از یک سوند فولی برای رفع انسداد به احتمال زیاد باعث تسکین علائم شده و می‌تواند کلیه‌ها را سالم کرده و به اندازه طبیعی بازگرداند، هرچند اغلب برای دستیابی به تأثیرات طولانی مدت خود انسداد نیز باید درمان شده و بطور مناسب حذف شود. تخلیه مثانه با لوله‌های نفروستومی یک گزینه‌ی درمانی مشابه دیگر است. لوله‌ها معمولاً یا از طریق پوست وارد شده یا از طریق استنت وارد حالب می‌شوند. پس از درمان یا حذف دلیل زمینه‌ای انسداد، تورم برطرف خواهد شد.

جراحی

در برخی موارد، جراحی بهترین راه برای کاهش تورم و پیشگیری از عود بزرگ شدن کلیه است. این روش معمولاً یک گزینه‌ی تهاجمی‌تر بوده و تنها برای افرادی توصیه می‌شود که دارای مشکل مداوم بزرگ شدن کلیه هستند یا زمانی که بزرگی کلیه تهدید کننده زندگی باشد. جراحی معمولاً فوری و قاطع‌ترین روشی در زمانی است که نوعی انسداد اساسی وجود داشته باشد و با دارو یا تخلیه مایع بطور مناسب درمان نمی‌شود. تومورها و کیست‌ها نمونه‌هایی از این موارد می‌باشند. وضعیتی به نام بیماری کلیه پلی‌کیستیک گاهی اوقات نیاز به مداخله جراحی دارد. بسیاری از جراحان می‌توانند با لیزر کیست‌ها را هدف قرار دهند که کمتر از عمل‌های پیچیده‌تر تهاجمی است؛ اما همچنان همراه با خطرات و عوارض جانبی احتمالی می‌باشد.

درباره این موضوع مطالب بیشتری بخوانید

• اقدامات قبل از سونوگرافی کلیه و مجاری ادراری
  تاریخ انتشار : 1400-01-15تاریخ بروز رسانی : 1401-03-21


• سونوگرافی رنگی شریان های کلیه
  تاریخ انتشار : 1400-01-19تاریخ بروز رسانی : 1400-06-29


• سونوگرافی همزمان کلیه ها مجاری ادراری و پروستات
  تاریخ انتشار : 1400-02-16تاریخ بروز رسانی : 1401-03-21


• آنچه باید درباره سونوگرافی کلیه و مجاری ادراری بدانید
  تاریخ انتشار : 1400-04-26تاریخ بروز رسانی : 1401-03-21


• عکس رنگی کلیه (IVP) چیست و چگونه انجام می شود؟
  تاریخ انتشار : 1400-11-28تاریخ بروز رسانی : 1401-03-21


• نارسایی کلیه چیست؟
  تاریخ انتشار : 1401-04-31تاریخ بروز رسانی : 1401-05-02


• بیوپسی کلیه تحت گاید سونوگرافی
  تاریخ انتشار : 1401-08-30تاریخ بروز رسانی : 1401-09-02


• اندازه طبیعی کلیه ها در بزرگسالان
  تاریخ انتشار : 1401-10-03تاریخ بروز رسانی : 1401-10-14


• کیست کلیه، علت، عوارض، تشخیص و درمان
  تاریخ انتشار : 1401-10-15تاریخ بروز رسانی : 1401-10-27

نظرات کاربران درباره این مطلب :