انسداد مثانه چیست و چه دلایلی دارد؟

احتباس یا انسداد در هر قسمت از سیستم ادرار از کلیه‌ها گرفته که در آنها ادرار تولید می‌شود تا مجرای ادرار که ادرار را از بدن خارج می‌کند می‌تواند باعث ایجاد فشار داخل مجرای ادرار و کاهش جریان ادرار شود. احتباس ادرار ممکن است به طور ناگهانی ایجاد شود و یا به تدریج و طی چندین روز اتفاق بیفتد. احتباس ادرار ممکن است مجرای ادرار را به طور کامل مسدود کرده یا باعث گرفتگی بخشی از مجرای ادرار شود. در برخی موارد فقط یک کلیه آسیب می‌بیند؛ اما این امکان وجود دارد که احتباس ادرار به هر دو کلیه نیز آسیب وارد نماید. تشخیص زودرس انسداد سیستم ادراری بسیار مهم است؛ زیرا بیشتر موارد انسداد، قابل درمان هستند و در صورت عدم درمان می تواند منجر به آسیب برگشت ناپذیر کلیه شود. پزشکان با سونوگرافی ، اختلالات انسداد مجرای ادراری را تشخیص می دهند. برخی روش‌های درمانی برای درمان این بیماری شامل دارودرمانی و انجام عمل‌های جراحی می‌شود.

علل انسداد مثانه

• سنگ مثانه: سنگی که در نقطه‌ای از مجاری ادراری تشکیل شده، ممکن است در مثانه گیر کند. سنگ‌های بزرگ خروجی میزراه (مجرای خروجی ادرار) را کاملاً مسدود می‌کنند.
• مشکلات عصبی یا ضایعه نخاعی: آسیب عصبی روند انتقال پیام‌های بین مغز و مثانه را که برای تخلیه ضروری‌اند، مختل می‌کند.
• دارو: داروهای آرام کننده عصب‌های پرکار بر سلول‌های عصبی مثانه اثر می‌گذارند و جریان ادرار را مختل می‌کنند. این داروها شامل آنتی هیستامین‌های مورد استفاده برای درمان حساسیت، آنتی اسپاسمودیک‌های (ضداسپاسم‌های) مور مصرف برای درمان گرفتگی عضلانی و دل پیچه و ضدافسردگی‌ها می‌شود.
• جراحی: داروی بی‌حسی گیرنده‌های عصبی را کند می‌کند و باعث احتباس ادرار موقتی می‌شود.
• عفونت: عفونت میزراه یا مثانه، مانند عفونت ادراری، باعث ورم یا التهابی می‌شود که به میزراه فشار می‌آورد و جریان ادرار را مسدود می‌کند.
• یبوست: مدفوع سفت گیر کرده در راست روده (رکتوم) به مثانه و میزراه فشار می‌آورد و باعث بسته شدن مجرای خروج ادرار می‌شود.
• سیتسوسل: دیواره بین مثانه و واژن زنان ضعیف می‌شود و در نتیجه مثانه می‌تواند داخل واژن پایین بیاید. این افتادگی مثانه باعث می‌شود که ادرار داخل مثانه گیر کند و باقی بماند.

علائم انسداد مثانه

انسداد مجرای ادرار ممکن است علامت و نشانه‌ای نداشته باشد. علائم و نشانه‌ها به محل مسدود شده، کلی یا جزئی بودن انسداد، سرعت رشد بیماری و این که بر یک کلیه اثر گذارد یا بر هردو بستگی دارد. برخی علائم و نشانه‌های انسداد مجاری ادرار عبارتند از:

1. درد مثانه
2. تغییر در میزان ادرار تولید شده و کاهش فشار ادرار
3. سوزش ادرار
4. ادرار خونی
5. عفونت‌های مکرر مجاری ادرار
6. فشار خون بالا (هایپرتنشن)

انواع احتباس ادراری

1. احتباس ادراری حاد: به‌طور ناگهانی اتفاق می‌افتد و فقط برای مدت کوتاهی ادامه دارد. افرادی که به احتباس ادراری حاد مبتلا هستند حتی باوجود مثانه‌ی پر به‌هیچ‌وجه نمی‌توانند ادرار کنند. احتباس ادراری حاد یک بیماری تهدیدکننده‌ی حیات است و نیاز به درمان فوری اورژانسی دارد. این بیماری می‌تواند با احساس ناراحتی یا درد همراه باشد.
2. احتباس ادراری مزمن: یک وضعیت طولانی‌مدت است. افراد دچار احتباس ادراری مزمن می‌توانند ادرار کنند. بااین‌حال نمی‌توانند مثانه‌ی خود را کامل تخلیه کنند.

درمان انسداد مثانه

هدف از درمان انسداد ادراری رفع انسداد یا ایجاد یک مسیر فرعی برای دور زدن محل انسداد است تا بتوان از احتمال آسیب‌دیدگی کلیه‌ها کاست. درمان ممکن است شامل مصرف آنتی‌بیوتیک برای از بین بردن عفونت‌ها شود.

فرایندهای تخلیه

انسداد ادراری که باعث ایجاد درد شدید شود باید بلافاصله تحت درمان قرار گیرد تا ادرار از بدن دفع شده و موقتاً مشکلی که به دلیل انسداد ایجاد شده است برطرف شود. پزشک (اورولوژیست) ممکن است انجام اقدامات زیر را تجویز کند:

• استفاده از استنت مجاری ادرار: یک لوله باریک توخالی داخل حالب ها قرار داده می‌شود تا مسیر عبور ادرار را باز نگه دارد.
• نفروستومی زیر پوستی: پزشک از یک لوله که از طریق کمر وارد بدن می‌شود استفاده می‌کند تا کلیه‌ها را به طور مستقیم تخلیه کند.
• کاتتر: یک لوله است که از طریق حالب به مثانه متصل می‌شود تا این کیسه را تخلیه کند. در صورتی که مشکلات مثانه موجب تخلیه ضعیف کلیه‌ها شود به کارگیری این روش اهمیت می‌یابد.

روش‌های جراحی

روش‌های جراحی متعددی برای درمان انسداد ادراری وجود دارد. انتخاب نوع عمل نیز به وضعیت بیماری بستگی دارد. عمل جراحی برای درمان انسداد ادراری با رویکردهای جراحی به شرح زیر انجام می‌شود:

• عمل آندوسکوپی: یک روش کم تهاجمی است که در آن از یک اسکوپ روشن که از طریق مجاری ادرار وارد مثانه و قسمت‌های دیگر دستگاه ادرار می‌شود استفاده می‌گردد. جراح یک شکاف در قسمت آسیب‌دیده یا مسدود شده حالب ایجاد می‌کند تا آن ناحیه عریض شده و سپس یک لوله توخالی به نام استنت را در حالب قرار می‌دهد تا آن را باز نگه دارد. این روش هم برای تشخیص و هم برای درمان به کار برده می‌شود.
• عمل باز: جراح در این عمل یک شکاف روی شکم بیمار ایجاد می‌کند که از طریق آن جراحی را انجام دهد.
• عمل جراحی لاپاروسکوپی که با استفاده از یک لوله کوچک با یک لامپ و دوربین سر آن قرار گرفته است انجام شده و جراح به کمک آن می‌تواند داخل قسمت‌های مورد نظر را ببیند. جراح یک یا چند شکاف کوچک در پوست ایجاد کرده و لوله‌ای که چراغ سر آن قرار گرفته یا ابزار دیگر جراحی را وارد بدن می‌کند.

عوارض انسداد مثانه

هنگامی که ادرار نمی تواند از بدن خارج شود و شروع به تجمع در کلیه ها می کند، به آن اوروپاتی انسدادی می گویند. اوروپاتی انسدادی می تواند منجر به هیدرونفروز (تورم کلیه ها) شود. در صورت عدم درمان، انسداد حالب می تواند باعث مشکلات جدی مانند نارسایی کلیه، سپسیس و مرگ شود.

اقدامات لازم جهت سونوگرافی مثانه

• به مدت ۱ تا ۲ ساعت پیش از سونوگرافی باید خوردن مایعات را آغاز کنید. پر شدن مثانه در افراد مختلف، متفاوت می‌باشد و شاید بعضی از افراد نیاز به آب بیشتری داشته باشند.
• نوشابه‌های گازدار مصرف نکنید؛ زیرا با ایجاد گاز نمی‌توانند تصاویر مناسبی را در سونوگرافی ایجاد کنند.
• پر بودن مثانه به اندازه بیش از حد، باعث فشرده شدن احشاء می‌شود و شاید منجر به اشتباه شدن تشخیص متخصص سونوگرافی شود.

نحوه انجام سونوگرافی مثانه

از بیمار خواسته می‌شود که روی تخت دراز بکشد. بعد از قرار گرفتن بیمار روی تخت، پزشک یک ژل بر پایه آب گرم را روی منطقه مورد نظر بدن قرار می‌دهد. این ژل کمک می‌کند تا مبدل تماس خوبی با بدن برقرار کرده و هوای بین مبدل و پوست که توان مسدود کردن امواج صوتی را دارد از بین برود. این مبدل روی پوست حرکت داده می‌شود تا در نهایت تصویر دقیق و درستی از منطقه مورد نظر به دست بیاید. تصاویر سونوگرافی بلافاصله در صفحه نمایش ویدئویی که مشابه مانیتور کامپیوتر است، قابل نمایش خواهد بود. کامپیوتر بر اساس دامنه و فرکانس و زمانی که صرف بازگشت سیگنال‌های سونوگرافی به مبدل می‌شود، اقدام به تولید تصویر می‌کند.

عوارض جانبی سونوگرافی

سونوگرافی مثانه روشی غیرتهاجمی برای تصویربرداری است. در فناوری سونوگرافی، برخلاف رادیوگرافی از تشعشع استفاده نمی‌شود و به جای اشعه، امواج صوتی غیرقابل تشخیص برای گوش انسان به کار برده می‌شود.

درباره این موضوع مطالب بیشتری بخوانید

• اقدامات قبل از سونوگرافی کلیه و مجاری ادراری
  تاریخ انتشار : 1400-01-15تاریخ بروز رسانی : 1401-03-21


• سونوگرافی همزمان کلیه ها مجاری ادراری و پروستات
  تاریخ انتشار : 1400-02-16تاریخ بروز رسانی : 1401-03-21


• آنچه باید درباره سونوگرافی کلیه و مجاری ادراری بدانید
  تاریخ انتشار : 1400-04-26تاریخ بروز رسانی : 1401-03-21


• پر بودن مثانه پیش از سونوگرافی چه دلیلی دارد؟
  تاریخ انتشار : 1400-07-16تاریخ بروز رسانی : 1401-03-21


• آیا سونوگرافی سیستیت را نشان می دهد؟
  تاریخ انتشار : 1401-04-04تاریخ بروز رسانی : 1401-04-05


• ضخامت جدار مثانه در سونوگرافی
  تاریخ انتشار : 1401-04-16تاریخ بروز رسانی : 1401-04-20


• سونوگرافی های روتین جهت شخیص انسداد مجاری ادرار
  تاریخ انتشار : 1401-05-07تاریخ بروز رسانی : 1401-05-10

نظرات کاربران درباره این مطلب :