انسداد مثانه چیست و چه دلایلی دارد؟

احتباس یا انسداد در هر قسمت از سیستم ادرار از کلیه‌ها گرفته که در آنها ادرار تولید می‌شود تا مجرای ادرار که ادرار را از بدن خارج می‌کند می‌تواند باعث ایجاد فشار داخل مجرای ادرار و کاهش جریان ادرار شود. احتباس ادرار ممکن است به طور ناگهانی ایجاد شود و یا به تدریج و طی چندین روز اتفاق بیفتد. احتباس ادرار ممکن است مجرای ادرار را به طور کامل مسدود کرده یا باعث گرفتگی بخشی از مجرای ادرار شود. در برخی موارد فقط یک کلیه آسیب می‌بیند؛ اما این امکان وجود دارد که احتباس ادرار به هر دو کلیه نیز آسیب وارد نماید. تشخیص زودرس انسداد سیستم ادراری بسیار مهم است؛ زیرا بیشتر موارد انسداد، قابل درمان هستند و در صورت عدم درمان می تواند منجر به آسیب برگشت ناپذیر کلیه شود. پزشکان با سونوگرافی ، اختلالات انسداد مجرای ادراری را تشخیص می دهند. برخی روش‌های درمانی برای درمان این بیماری شامل دارودرمانی و انجام عمل‌ های جراحی می‌ شود.

علل انسداد مثانه

• سنگ مثانه: سنگی که در نقطه‌ای از مجاری ادراری تشکیل شده، ممکن است در مثانه گیر کند. سنگ‌های بزرگ خروجی میزراه (مجرای خروجی ادرار) را کاملاً مسدود می‌کنند.
• مشکلات عصبی یا ضایعه نخاعی: آسیب عصبی روند انتقال پیام‌ های بین مغز و مثانه را که برای تخلیه ضروری‌ اند، مختل می‌ کند.
• دارو: داروهای آرام کننده عصب‌های پرکار بر سلول‌های عصبی مثانه اثر می‌گذارند و جریان ادرار را مختل می‌ کنند. این داروها شامل آنتی هیستامین‌ های مورد استفاده برای درمان حساسیت، آنتی اسپاسمودیک‌ های (ضداسپاسم‌های) مور مصرف برای درمان گرفتگی عضلانی و دل پیچه و ضدافسردگی‌ ها می‌شود.
• جراحی: داروی بی‌حسی گیرنده‌ های عصبی را کند می‌کند و باعث احتباس ادرار موقتی می‌ شود.
• عفونت: عفونت میزراه یا مثانه، مانند عفونت ادراری، باعث ورم یا التهابی می‌شود که به میزراه فشار می‌ آورد و جریان ادرار را مسدود می‌ کند.
• یبوست: مدفوع سفت گیر کرده در راست روده (رکتوم) به مثانه و میزراه فشار می‌آورد و باعث بسته شدن مجرای خروج ادرار می‌ شود.
• سیتسوسل: دیواره بین مثانه و واژن زنان ضعیف می‌ شود و در نتیجه مثانه می‌ تواند داخل واژن پایین بیاید. این افتادگی مثانه باعث می‌ شود که ادرار داخل مثانه گیر کند و باقی بماند.

علائم انسداد مثانه

انسداد مجرای ادرار ممکن است علامت و نشانه‌ای نداشته باشد. علائم و نشانه‌ها به محل مسدود شده، کلی یا جزئی بودن انسداد، سرعت رشد بیماری و این که بر یک کلیه اثر گذارد یا بر هردو بستگی دارد. برخی علائم و نشانه‌های انسداد مجاری ادرار عبارتند از:

1. درد مثانه
2. تغییر در میزان ادرار تولید شده و کاهش فشار ادرار
3. سوزش ادرار
4. ادرار خونی
5. عفونت‌های مکرر مجاری ادرار
6. فشار خون بالا (هایپرتنشن)

انواع احتباس ادراری

1. احتباس ادراری حاد: به‌ طور ناگهانی اتفاق می‌افتد و فقط برای مدت کوتاهی ادامه دارد. افرادی که به احتباس ادراری حاد مبتلا هستند حتی باوجود مثانه‌ ی پر به‌هیچ‌وجه نمی‌ توانند ادرار کنند. احتباس ادراری حاد یک بیماری تهدید کننده‌ ی حیات است و نیاز به درمان فوری اورژانسی دارد. این بیماری می‌تواند با احساس ناراحتی یا درد همراه باشد.
2. احتباس ادراری مزمن: یک وضعیت طولانی‌ مدت است. افراد دچار احتباس ادراری مزمن می‌توانند ادرار کنند. بااین‌ حال نمی‌ توانند مثانه‌ ی خود را کامل تخلیه کنند.

درمان انسداد مثانه

هدف از درمان انسداد ادراری رفع انسداد یا ایجاد یک مسیر فرعی برای دور زدن محل انسداد است تا بتوان از احتمال آسیب‌ دیدگی کلیه‌ ها کاست. درمان ممکن است شامل مصرف آنتی‌ بیوتیک برای از بین بردن عفونت‌ ها شود.

فرایندهای تخلیه

انسداد ادراری که باعث ایجاد درد شدید شود باید بلافاصله تحت درمان قرار گیرد تا ادرار از بدن دفع شده و موقتاً مشکلی که به دلیل انسداد ایجاد شده است برطرف شود. پزشک (اورولوژیست) ممکن است انجام اقدامات زیر را تجویز کند:

• استفاده از استنت مجاری ادرار: یک لوله باریک توخالی داخل حالب ها قرار داده می‌شود تا مسیر عبور ادرار را باز نگه دارد.
• نفروستومی زیر پوستی: پزشک از یک لوله که از طریق کمر وارد بدن می‌شود استفاده می‌کند تا کلیه‌ها را به طور مستقیم تخلیه کند.
• کاتتر: یک لوله است که از طریق حالب به مثانه متصل می‌شود تا این کیسه را تخلیه کند. در صورتی که مشکلات مثانه موجب تخلیه ضعیف کلیه‌ها شود به کارگیری این روش اهمیت می‌یابد.

روش‌های جراحی

روش‌های جراحی متعددی برای درمان انسداد ادراری وجود دارد. انتخاب نوع عمل نیز به وضعیت بیماری بستگی دارد. عمل جراحی برای درمان انسداد ادراری با رویکردهای جراحی به شرح زیر انجام می‌شود:

• عمل آندوسکوپی: یک روش کم تهاجمی است که در آن از یک اسکوپ روشن که از طریق مجاری ادرار وارد مثانه و قسمت‌های دیگر دستگاه ادرار می‌شود استفاده می‌گردد. جراح یک شکاف در قسمت آسیب‌دیده یا مسدود شده حالب ایجاد می‌کند تا آن ناحیه عریض شده و سپس یک لوله توخالی به نام استنت را در حالب قرار می‌دهد تا آن را باز نگه دارد. این روش هم برای تشخیص و هم برای درمان به کار برده می‌شود.
• عمل باز: جراح در این عمل یک شکاف روی شکم بیمار ایجاد می‌کند که از طریق آن جراحی را انجام دهد.
• عمل جراحی لاپاروسکوپی که با استفاده از یک لوله کوچک با یک لامپ و دوربین سر آن قرار گرفته است انجام شده و جراح به کمک آن می‌تواند داخل قسمت‌های مورد نظر را ببیند. جراح یک یا چند شکاف کوچک در پوست ایجاد کرده و لوله‌ای که چراغ سر آن قرار گرفته یا ابزار دیگر جراحی را وارد بدن می‌کند.

عوارض انسداد مثانه

هنگامی که ادرار نمی تواند از بدن خارج شود و شروع به تجمع در کلیه ها می کند، به آن اوروپاتی انسدادی می گویند. اوروپاتی انسدادی می تواند منجر به هیدرونفروز (تورم کلیه ها) شود. در صورت عدم درمان، انسداد حالب می تواند باعث مشکلات جدی مانند نارسایی کلیه ، سپسیس و مرگ شود.

اقدامات لازم جهت سونوگرافی مثانه

• به مدت ۱ تا ۲ ساعت پیش از سونوگرافی باید خوردن مایعات را آغاز کنید. پر شدن مثانه در افراد مختلف، متفاوت می‌باشد و شاید بعضی از افراد نیاز به آب بیشتری داشته باشند.
• نوشابه‌های گازدار مصرف نکنید؛ زیرا با ایجاد گاز نمی‌توانند تصاویر مناسبی را در سونوگرافی ایجاد کنند.
• پر بودن مثانه به اندازه بیش از حد، باعث فشرده شدن احشاء می‌شود و شاید منجر به اشتباه شدن تشخیص متخصص سونوگرافی شود.

نحوه انجام سونوگرافی مثانه

از بیمار خواسته می‌شود که روی تخت دراز بکشد. بعد از قرار گرفتن بیمار روی تخت، پزشک یک ژل بر پایه آب گرم را روی منطقه مورد نظر بدن قرار می‌دهد. این ژل کمک می‌کند تا مبدل تماس خوبی با بدن برقرار کرده و هوای بین مبدل و پوست که توان مسدود کردن امواج صوتی را دارد از بین برود. این مبدل روی پوست حرکت داده می‌شود تا در نهایت تصویر دقیق و درستی از منطقه مورد نظر به دست بیاید. تصاویر سونوگرافی بلافاصله در صفحه نمایش ویدئویی که مشابه مانیتور کامپیوتر است، قابل نمایش خواهد بود. کامپیوتر بر اساس دامنه و فرکانس و زمانی که صرف بازگشت سیگنال‌ های سونوگرافی به مبدل می‌شود، اقدام به تولید تصویر می‌ کند.

عوارض جانبی سونوگرافی

سونوگرافی مثانه روشی غیرتهاجمی برای تصویربرداری است. در فناوری سونوگرافی، برخلاف رادیوگرافی از تشعشع استفاده نمی‌شود و به جای اشعه، امواج صوتی غیرقابل تشخیص برای گوش انسان به کار برده می‌شود.

---

آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق
تلفن : 88553155 - 021

آدرس مطب 2 : تهران ، ونک ، خیابان ملاصدرا ، خیابان پردیس ، پلاک ۱۵ ، واحد ۱۲ ، طبقه چهارم ، رادیولوژی و سونوگرافی پردیس ونک
تلفن : 88782900 - 021 | 88203875 - 021

• سونوگرافی همزمان کلیه ها مجاری ادراری و پروستات
  تاریخ انتشار : 1400-02-16تاریخ بروز رسانی : 1404-03-05


• پر بودن مثانه پیش از سونوگرافی چه دلیلی دارد؟
  تاریخ انتشار : 1400-07-16تاریخ بروز رسانی : 1402-05-03


• آیا سونوگرافی سیستیت را نشان می دهد؟
  تاریخ انتشار : 1401-04-04تاریخ بروز رسانی : 1404-03-05


• ضخامت جدار مثانه در سونوگرافی
  تاریخ انتشار : 1401-04-16تاریخ بروز رسانی : 1403-06-28


• سونوگرافی های روتین جهت شخیص انسداد مجاری ادرار
  تاریخ انتشار : 1401-05-07تاریخ بروز رسانی : 1402-05-11

علیرضا دبیری [ 1402-05-16 ]
با سلام برای برسی انسداد مثانه باید از چه راههای تشخیصی استفاده کرد و کدام راهها با عوارض کمتر و تشخیص بهتر همراه است عوارض درمان نکردن انسداد مثانه را عنوان می فرمایید

نام و فامیل :
تلفن :
ایمیل :
متن پیـام :