ارزیابی و تشخیص سرطان پانکراس با سی تی اسکن

پانکراس یا لوزالمعده غده‌ای گلابی شکل است که در داخلی ترین بخش شکم، بین ستون فقرات و معده قرار دارد. وظیفه پانکراس کمک به تنظیم سطح قند خون بدن و هضم غذا است. همچنین تولید انسولین و برخی هورمون‌های دیگر بدن را به عهده دارد. به طور معمول برای تشکیل سلول‌های جدید، در صورت نیاز بدن، سلول‌ها تقسیم می‌شوند. سلول‌های پیر می‌میرند و سلول‌های جدید جای آنها را می‌گیرند. گاهی اوقات این روند دچار اختلال می‌شود. در این صورت بدون نیاز بدن، سلول‌های جدید تشکیل می‌شوند یا سلول‌های قدیمی نمی‌میرند.

رشد و تقسیم بدون کنترل سلول‌های غیرطبیعی در پانکراس، منجر به تشکیل توده و سرطان در آن می‌شود. سی تی اسکن بخش مهمی از فرآیند تشخیصی بسیاری از انواع سرطان از جمله سرطان پانکراس است که تواند تصاویر واضحی از پانکراس ایجاد کند و به پزشکان کمک کند اندازه و محل دقیق تومور را ببینند. سی تی اسکن روش تصویربرداری پیشرفته ای است که از تجهیزات پیشرفته X-RAY استفاده می کند تا تصاویری از زوایای مختلف بدن ایجاد نماید. همچنین می تواند نشان دهد که آیا سرطان به نواحی اطراف مانند غدد لنفاوی شما گسترش یافته است یا خیر.

سرطان پانکراس چیست؟

سرطان پانکراس زمانی رخ می‌دهد که جهش‌هایی در سلول‌های لوزالمعده منجر به تکثیر خارج از کنترل آنها شود. این رشد ناهنجار و غیرطبیعی باعث به وجود آمدن توده‌ای از سلول‌ها در پانکراس می‌شود. گاهی اوقات، توده‌های پانکراس خوش‌خیم و غیرسرطانی هستند؛ اما گاهی بدخیم هستند و به سرطان پانکراس منتهی می‌شوند.

علل ابتلا به سرطان پانکراس

مشخص نیست که چه عواملی باعث ایجاد سرطان پانکراس می ‌شوند. به طور کلی می توان گفت اگر در DNA سلول های پانکراس جهش ایجاد شود، این جهش ها سلول ها را به رشد غیر قابل کنترل واداشته و بدون مرگ سلولی به زندگی طبیعی خود ادامه می‌دهند. تجمع این سلول‌ها منجر به تشکیل تومور در پانکراس می‌شود.

علائم سرطان پانکراس

سرطان لوزالمعده در مراحل اولیه معمولاً علائم چندانی ندارد و تشخیص آن دشوار است؛ اما هرچه سرطان گسترده‌تر می‌شود به‌تدریج علائم ظاهر می‌شوند. علائم سرطان لوزالمعده به‌صورت زیر است:

• زرد شدن سفیدی چشم و پوست (یرقان)
• خارش پوست، تیره شدن ادرار و مدفوع کم‌رنگ
• کاهش محسوس اشتها و کاهش وزن غیرمنتظره
• افت انرژی و بی‌رمقی
• بالا رفتن دمای بدن و بعضی‌اوقات تب و لرز

علائمی که در دستگاه گوارش بروز می‌کنند شامل موارد زیر است:

• احساس بیماری و ناخوشی
• اسهال یا یبوست و یا سایر تغییرات گوارشی
• درد در قسمت بالای شکم و کمر که ممکن است هنگام غذا خوردن یا دراز کشیدن بدتر شود و زمانی که به جلو خم می‌شوید بهتر شود
• سوءهاضمه و نفخ

نحوه تشخیص سرطان پانکراس در سی تی اسکن

سی تی اسکن بخش مهمی از فرآیند تشخیصی بسیاری از انواع سرطان از جمله سرطان پانکراس است. سی تی اسکن می تواند تصاویر واضحی از پانکراس ایجاد کند و به پزشکان کمک کند اندازه و محل دقیق تومور را ببینند. سی تی اسکن همچنین می تواند نشان دهد که آیا سرطان به نواحی اطراف مانند غدد لنفاوی شما گسترش یافته است یا خیر. اغلب سی تی اسکن برای سرطان پانکراس با رنگ کنتراست انجام می شود. رنگ به ایجاد تصاویر واضح تر کمک می کند. اگر پزشک مشکوک به سرطان لوزالمعده باشد، چند نوع مختلف سی تی اسکن وجود دارد. این شامل:

1. CT چند فازی: CT چند فازی شامل مجموعه ای از تصاویر است که در طی چند دقیقه برای نظارت بر تغییرات گرفته می شود.
2. CT مقطعی: یک سی تی اسکن مقطعی تصاویری را در زوایای مختلف بدن شما می گیرد تا ایده بهتری از اندازه و دامنه تومور شما به دست آورد.
3. بیوپسی سوزنی با هدایت CT: بیوپسی سوزنی با هدایت CT نوعی بیوپسی تشخیصی است که با کمک سی تی اسکن انجام می شود.

نکات پیش از انجام سی تی اسکن

• استفاده از این روش در سه ماهه اول بارداری تأثیر منفی بر مادر و جنین دارد. باید پزشک رادیولوژیست را از باردار بودن خود مطلع کنید.
• اجسام فلزی را از خود جدا کنید. وجود فلز در ناحیه تصویربرداری کیفیت تصاویر را کاهش می دهد.
• از لباس مخصوص برای محافظت از اشعه ایکس استفاده می شود.
• اگر سی تی اسکن با کنتراست انجام می دهید، از شما خواسته می شود تا حدود ۳ ساعت قبل از آزمایش غذا نخورید یا ننوشید.

روش انجام سی تی اسکن سرطان پانکراس

سی تی اسکن یک روش غیر تهاجمی است. پزشک شما از قبل به شما اطلاع می دهد که آیا سی تی اسکن با رنگ کنتراست انجام می دهید یا خیر. به محض رسیدن به قرار ملاقات، از شما خواسته می‌شود که یک روپوش بیمار بپوشید. بسته به توصیه پزشک، ممکن است مایع کنتراست را به صورت خوراکی، IV یا هر دو روش دریافت کنید. سپس روی یک میز بالشتکی دراز می کشید که به داخل دستگاه اسکن می رود. تکنسین سی تی به اتاق دیگری می رود؛ اما میکروفونی به شما می دهد که به شما امکان می دهد در طول آزمایش با آنها صحبت کنید. دستگاه در حین گرفتن اشعه ایکس به دور شما می چرخد. در حین چرخش دستگاه باید بی حرکت دراز بکشید. سی تی اسکن دردی ایجاد نمی کند.

میزان دقت سی تی اسکن سرطان پانکراس

سی تی اسکن ابزار مهمی برای تشخیص سرطان لوزالمعده است؛ اما ۱۰۰ درصد دقیق نیست. آنها ممکن است در برخی افراد سرطان را از دست بدهند. تحقیقات نشان می دهد که سی تی اسکن دقتی در حدود ۸۳.۳٪ دارد. این کمتر از تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) است که میزان دقت آن ۸۹.۱٪ و سونوگرافی های آندوسکوپی (EUSs) است که میزان دقت آنها ۹۲.۷٪ است.

موارد منع سی تی اسکن در تشخیص سرطان پانکراس

از آنجایی که در تمام انواع سی تی اسکن از اشعه ایکس استفاده می‌کند، معاینه در بارداری منع مصرف دارد، به‌خصوص اگر ناحیه مورد بررسی شکم باشد. در این موارد و موارد دیگر (مثلاً در افراد جوان) که اجتناب از قرارگرفتن در معرض پرتوهای یونیزان مهم است، ترجیح داده می‌شود به رزونانس مغناطیسی (یا MRI) یا تکنیک‌هایی که تشعشع تولید نمی‌کنند، مانند سونوگرافی متوسل شوید.
معاینه ماده حاجب در افرادی که به این مواد حساسیت دارند منع مصرف دارد.

در موارد استثنایی که بررسی ضروری است، پزشک همچنان ممکن است با اتخاذ تدابیر احتیاطی تصمیم به انجام آن بگیرد.
استفاده از ماده حاجب تزریق داخل وریدی می‌تواند برای افرادی که از بیماری‌هایی که منجر به آسیب به عملکرد اندام‌هایی مانند کلیه‌ها یا کبد (دیابت، نارسایی کلیوی ، نارسایی کبد و میلوما) می‌شود، حیاتی باشد. به همین دلیل در مواقعی که نیاز به تزریق ماده حاجب است، قبل از سی تی اسکن، انجام برخی آزمایشات لازم است. این بررسی نباید در روزهای بعد از سایر معاینات رادیولوژیکی که از باریم استفاده می‌کنند (به‌عنوان‌مثال تنقیه باریم) انجام شود؛ زیرا تصاویر به ‌دست‌آمده ممکن است تغییر کنند.

عوارض سی تی اسکن پانکراس

عوارض جانبی و خطرات سی تی اسکن شامل ناراحتی، قرار گرفتن در معرض تشعشعات و واکنش آلرژیک نسبت به ماده حاجب می‌باشد. نگرانی‌های خود را قبل از عکس‌برداری سی تی اسکن با پزشک در میان بگذارید تا خطرات احتمالی کاهش یافته و بتوان عکس‌برداری مفیدتری را انجام داد.

هزینه سی تی اسکن سرطان پانکراس

عوامل مختلفی در تعیین هزینه سی تی اسکن تأثیر دارند. عامل مؤثر در هزینه سی تی اسکن این است که تصویربرداری با تزریق ماده حاجب یا بدون تزریق آن انجام می‌شود. از دیگر عوامل مؤثر در هزینه این روش تصویربرداری، برخورداری از بیمه است. در صورتی که بیمار از بیمه‌های درمانی پایه مانند بیمه تامین اجتماعی و بیمه‌های درمانی تکمیلی برخوردار باشد، هزینه متفاوت خواهد بود. در صورتی که دستگاه‌ها و تجهیزات مورد استفاده در مراکز تصویربرداری پیشرفته‌تر و جدیدتر باشند، مقدار هزینه‌هایی که برای ارائه خدمات تصویربرداری دریافت می‌کنند نیز بیشتر می‌شود.

---

آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق
تلفن : 88553155 - 021

آدرس مطب 2 : تهران ، ونک ، خیابان ملاصدرا ، خیابان پردیس ، پلاک ۱۵ ، واحد ۱۲ ، طبقه چهارم ، رادیولوژی و سونوگرافی پردیس ونک
تلفن : 88782900 - 021 | 88203875 - 021

نام و فامیل :
تلفن :
ایمیل :
متن پیـام :